آیا روزهای تعطیل رسمی در محاسبه مرخصی تأثیر دارند؟ این سؤالی است که بسیاری از کارمندان هنگام برنامه‌ریزی برای مرخصی خود با آن مواجه می‌شوند. به طور کلی، در قوانین کار بسیاری از کشورها، تعطیلات رسمی جزو ایام کاری محسوب نمی‌شوند و اگر مرخصی با این روزها تداخل داشته باشد، ممکن است به عنوان بخشی از مرخصی استحقاقی کسر نشود. با این حال، جزئیات این موضوع به مقررات داخلی هر شرکت و قوانین کار آن کشور بستگی دارد، بنابراین بهتر است قبل از برنامه‌ریزی، قوانین مربوطه را بررسی کنید.
در قوانین کار ایران، تعطیلات رسمی و مرخصی‌ها دو مقوله‌ی جداگانه هستند که نحوه‌ی محاسبه و اعمال آن‌ها توسط قانون کار و آیین‌نامه‌های مربوطه مشخص شده است. در ادامه به بررسی این قوانین می‌پردازیم.
طبق ماده ۶۲ قانون کار، تعطیلات رسمی کشور که توسط دولت تعیین می‌شوند، روزهای استراحت اجباری برای تمامی کارگران محسوب می‌شوند. مهم‌ترین این تعطیلات عبارتند از:
اگر کارفرما در روزهای تعطیل رسمی، از کارگران بخواهد که کار کنند، باید اضافه‌کاری این روزها را پرداخت کند که این مبلغ طبق قانون ۴۰ درصد بیشتر از مزد معمولی است.
طبق ماده ۶۴ قانون کار، مرخصی استحقاقی سالانه برای کارگران، ۲۶ روز کاری در سال (معادل یک ماه با احتساب روزهای جمعه) است.
🔹 تعطیلات رسمی در طول دوره‌ی مرخصی استحقاقی، از سهم مرخصی کارگر کسر نمی‌شود.
به این معنا که اگر کارگری برای مدت مشخصی مرخصی بگیرد و در این دوره، روزهای تعطیل رسمی وجود داشته باشد، این روزها جزو مرخصی استحقاقی وی محاسبه نخواهند شد.
مثال:
✅ اگر یک کارگر از ۱ تا ۱۰ فروردین مرخصی بگیرد، روزهای ۱، ۲، ۳ و ۴ فروردین که تعطیلات رسمی هستند، جزو مرخصی او محاسبه نمی‌شوند و فقط ۶ روز از مرخصی استحقاقی وی کسر خواهد شد.
🔹 در صورت استفاده از مرخصی استعلاجی، تعطیلات رسمی جزو مرخصی محاسبه نمی‌شوند.
🔹 مرخصی استعلاجی در صورت تأیید پزشک معتمد سازمان تأمین اجتماعی، به عنوان مرخصی با حقوق در نظر گرفته میشود و تأمین اجتماعی
موظف به پرداخت حقوق ایام بیماری است.
برخی مشاغل، مانند مشاغل بیمارستانی، آتش‌نشانی، نیروهای خدماتی و کارخانه‌های تولیدی که تعطیلی ندارند، ممکن است در روزهای تعطیل نیز فعال باشند. در این حالت:
✅ اگر روز تعطیل رسمی مطابق با شیفت کاری کارگر باشد، وی باید طبق برنامه شیفتی خود کار کند، اما حق اضافه‌کار تعطیلی دریافت خواهد کرد.
✅ اگر تعطیلات رسمی در شیفت تعطیل کارگر باشد، مزایایی برای او در نظر گرفته نخواهد شد.
🔹 اگر کارگری در روز تعطیل رسمی مشغول به کار باشد، حقوق روزانه او با ۴۰ درصد افزایش پرداخت میشود.
🔹 اگر کارفرما این افزایش را لحاظ نکند، کارگر می‌تواند به اداره کار شکایت کند و درخواست دریافت حقوق قانونی خود را داشته باشد.
در قوانین کار، تعطیلات رسمی و مرخصی استحقاقی دو مقوله‌ی جداگانه هستند که هرکدام قوانین و شرایط خاص خود را دارند. تفاوت این دو مفهوم در موارد زیر مشخص میشود:
✅ تعطیلات رسمی: کارگر بدون نیاز به کار کردن، حقوق خود را دریافت می‌کند و این روزها از حقوق ماهیانه کسر نمی‌شوند.
✅ مرخصی استحقاقی: اگر کارگر از مرخصی استحقاقی استفاده کند، حقوق این روزها پرداخت میشود، اما از سهم مرخصی سالانه‌ی او کسر خواهد شد.
🔹 تعطیلات رسمی: تعداد روزهای تعطیل رسمی، توسط دولت و قانون تعیین میشود و ممکن است در هر سال متفاوت باشد. در ایران، تعطیلات رسمی مذهبی و ملی، همراه با جمعه‌ها، تعطیلات قانونی محسوب می‌شوند.
🔹 مرخصی استحقاقی: طبق ماده ۶۴ قانون کار ایران، مرخصی استحقاقی سالانه ۲۶ روز کاری (معادل یک ماه) است.
📌 نکته مهم:
مرخصی استحقاقی برای مشاغل سخت و زیان‌آور ۵ هفته در سال در نظر گرفته شده است.
❌ خیر! تعطیلات رسمی، از سهم مرخصی استحقاقی کسر نمی‌شود.
یعنی اگر کارگری مرخصی استحقاقی بگیرد و در آن دوره روزهای تعطیل رسمی وجود داشته باشد، این روزها جزو مرخصی او حساب نمی‌شوند.
مثال:
✅ اگر کارگری از ۲۹ اسفند تا ۱۰ فروردین مرخصی بگیرد، روزهای ۱، ۲، ۳، و ۴ فروردین که تعطیل رسمی هستند، جزو مرخصی حساب نخواهند شد.
✅ در این مثال، کارگر در مجموع ۶ روز از مرخصی استحقاقی خود را استفاده کرده، نه ۱۰ روز.
🔹 در تعطیلات رسمی: اگر کارفرما از کارگر بخواهد در این روزها کار کند، باید ۴۰ درصد حقوق بیشتر از روزهای عادی پرداخت کند.
🔹 در مرخصی استحقاقی: اگر کارگر مرخصی گرفته باشد، کارفرما نمی‌تواند او را مجبور به کار کند، مگر اینکه کارگر خودش درخواست لغو مرخصی دهد.
✅ مرخصی استحقاقی: در صورت استفاده نکردن، تا ۹ روز به سال بعد قابل انتقال است.
❌ تعطیلات رسمی: قابل انتقال به سال بعد نیستند.
✅ راه هوشمندانه:
اگر قصد دارید مرخصی استحقاقی بگیرید، بهتر است طوری برنامه‌ریزی کنید که شامل تعطیلات رسمی نیز شود، چون این روزها از سهم مرخصی شما کسر نمی‌شوند و به نوعی مدت بیشتری استراحت خواهید کرد.
در قوانین کار ایران، تعطیلات رسمی روزهایی هستند که کارگران بدون نیاز به مرخصی، حق استراحت با حقوق دارند. این یعنی در این روزها، کارگران حقوق خود را به‌طور کامل دریافت می‌کنند و هیچ مبلغی از حقوق ماهیانه آن‌ها کسر نمی‌شود. اما اگر کارگری مجبور به کار در روز تعطیل رسمی باشد، طبق ماده ۶۲ قانون کار، باید علاوه بر حقوق روزانه، ۴۰ درصد اضافه‌کاری دریافت کند. درصورتی‌که این تعطیلی با روز جمعه هم‌زمان شود، اضافه‌کاری ویژه جمعه‌کاری نیز محاسبه خواهد شد.
از نظر محاسبات مرخصی، تعطیلات رسمی تأثیری بر مرخصی استحقاقی ندارد. یعنی اگر کارگری در ایامی که شامل تعطیلات رسمی است، مرخصی بگیرد، آن روزهای تعطیل از سهم مرخصی استحقاقی او کسر نمی‌شوند. به عنوان مثال، اگر کارگری از ۲۹ اسفند تا ۱۰ فروردین مرخصی استحقاقی بگیرد، روزهای ۱، ۲، ۳ و ۴ فروردین که تعطیل رسمی هستند، جزو مرخصی محاسبه نمی‌شوند و فقط ۶ روز از مرخصی او کم خواهد شد.
در مورد مرخصی استعلاجی نیز اگر کارگری در دوره‌ای که شامل تعطیلات رسمی است بیمار شود و این مرخصی توسط سازمان تأمین اجتماعی تأیید گردد، تعطیلات رسمی جزو روزهای بیماری محسوب می‌شوند و از حقوق او کسر نمی‌گردد. این یعنی کارگر همچنان از مزایای بیمه و تأمین اجتماعی برخوردار خواهد بود و نیازی به استفاده از مرخصی استحقاقی نخواهد داشت. در نهایت، اگر کارفرمایی قوانین مربوط به پرداخت حقوق تعطیلات رسمی را رعایت نکند، کارگر می‌تواند از طریق اداره کار شکایت کرده و حقوق قانونی خود را مطالبه کند.
در قوانین بین‌المللی، تعطیلات رسمی و مرخصی‌های کاری در کشورهای مختلف بسته به فرهنگ، اقتصاد و سیاست‌های رفاهی متفاوت است. سازمان بین‌المللی کار (ILO) تأکید دارد که تمامی کشورها باید حداقل میزان مشخصی از تعطیلات رسمی و مرخصی‌های استحقاقی را برای کارگران در نظر بگیرند تا از فرسودگی شغلی و کاهش بهره‌وری نیروی کار جلوگیری شود. در بسیاری از کشورها، مانند فرانسه و آلمان، حداقل چهار هفته مرخصی استحقاقی برای کارگران اجباری است، درحالی‌که در ایالات متحده، هیچ قانون فدرالی برای حداقل مرخصی استحقاقی وجود ندارد و میزان آن به توافق بین کارگر و کارفرما بستگی دارد.
در برخی کشورها، تعطیلات رسمی جزو مرخصی استحقاقی محسوب نمی‌شود، یعنی کارگران می‌توانند از تعطیلات رسمی بهره‌مند شوند بدون اینکه از سهم مرخصی آن‌ها کسر شود. این موضوع در قوانین کار ایران نیز مورد تأکید قرار گرفته است. با این حال، در برخی کشورها مانند ژاپن و چین، بسته به قرارداد کاری، ممکن است برخی تعطیلات رسمی به‌عنوان مرخصی استحقاقی لحاظ شوند.
در قوانین کار ایران نیز کسری کار به‌عنوان یکی از مواردی شناخته میشود که می‌تواند منجر به کاهش حقوق و دستمزد کارگران شود. کسری کار زمانی رخ می‌دهد که کارگر بدون دلیل موجه، ساعات کاری خود را کامل نکند. در چنین شرایطی، کارفرما می‌تواند مطابق با ماده‌های مربوطه از حقوق و مزایای کارگر کسر کند، مگر اینکه این غیبت به دلیل تعطیلات رسمی باشد که در این صورت، کارفرما حق چنین کسر حقوقی را ندارد.
برای حل اختلافات مربوط به مرخصی‌ها، تعطیلات رسمی، و حقوق کارگران در این زمینه، مراجعه به وکیل اداره کار شمال تهران می‌تواند به کارگران و کارفرمایان کمک کند تا از حقوق خود مطلع شوند و در صورت نیاز، پیگیری قانونی لازم را انجام دهند. اداره کار در این مناطق به بررسی اختلافات ناشی از محاسبه‌ی اشتباه حقوق در تعطیلات رسمی، کسر غیرقانونی مرخصی استحقاقی، و سوءاستفاده از کسری کار می‌پردازد و درصورت احراز تخلف، کارفرما ملزم به جبران خسارت خواهد شد.
اشتباهات محاسباتی در مرخصی استحقاقی، استعلاجی و تعطیلات رسمی یکی از مشکلات رایج بین کارگران و کارفرمایان است. گاهی کارفرما روزهای تعطیل رسمی را جزو مرخصی محاسبه می‌کند یا سهم مرخصی استحقاقی کارگر را نادرست کسر می‌کند. در این شرایط، کارگر باید از حقوق قانونی خود دفاع کند.
اولین اقدام، بررسی فیش حقوقی و مستندات مرخصی ثبت‌شده است. اگر متوجه شدید که میزان مرخصی استحقاقی شما به‌اشتباه محاسبه شده یا روزهای تعطیل رسمی از سهم مرخصی شما کسر شده است، باید درخواست تصحیح این محاسبه را به کارفرما ارائه دهید. این درخواست باید به‌صورت کتبی و رسمی باشد تا در صورت لزوم، امکان ارائه آن به مراجع قانونی وجود داشته باشد.
اگر کارفرما از اصلاح محاسبه خودداری کرد، بهترین راه‌حل، مراجعه به اداره کار و ثبت شکایت است. بر اساس ماده ۶۴ قانون کار، هیچ کارفرمایی حق ندارد تعطیلات رسمی را به‌عنوان مرخصی استحقاقی یا استعلاجی کسر کند. در این مرحله، وکیل اداره کار غرب تهران می‌تواند به شما در تنظیم دادخواست و ارائه مستندات کمک کند تا روند رسیدگی به شکایت شما تسریع شود.
همچنین، آگاهی از مفاهیم مهمی مانند “کسری کار” در قانون کار می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. کسری کار زمانی اتفاق می‌افتد که کارگر بدون دلیل موجه، ساعات کاری خود را به‌طور کامل انجام ندهد، اما این موضوع نباید با اشتباهات محاسباتی مرخصی اشتباه گرفته شود. برخی کارفرمایان ممکن است به بهانه‌ی کسری کار، از مرخصی استحقاقی کارگر کم کنند که این موضوع تخلف محسوب میشود.
در نهایت، اگر شکایت شما توسط اداره کار بررسی و تأیید شود، کارفرما موظف به جبران اشتباهات محاسباتی و پرداخت مطالبات معوقه خواهد شد. بنابراین، ثبت دقیق مرخصی‌ها، آگاهی از قوانین و مشورت با وکیل اداره کار غرب تهران می‌تواند از تضییع حقوق شما جلوگیری کند.
در نهایت، آگاهی از قوانین کار و نحوه محاسبه مرخصی‌ها می‌تواند به کارگران کمک کند تا از حقوق خود دفاع کنند. اگر کارفرما تعطیلات رسمی را به‌اشتباه جزو مرخصی استحقاقی محاسبه کند یا در محاسبه مانده مرخصی خطایی رخ دهد، کارگر می‌تواند با استناد به قانون و ارائه مستندات، درخواست اصلاح نماید. در صورت عدم همکاری کارفرما، مراجعه به اداره کار و استفاده از خدمات وکیل یا گروه مشاوران روابط کار می‌تواند راهگشا باشد. مشورت با متخصصان این حوزه، از تضییع حقوق کارگران جلوگیری می‌کند و روند رسیدگی به شکایات را تسریع می‌بخشد. در نهایت، ثبت دقیق مرخصی‌های استفاده‌شده و اطلاع از حقوق قانونی، بهترین راه برای جلوگیری از اختلافات با کارفرما است.
رای راهنمایی در خدمت شما عزیزان هستیم.
دیدگاهتان را بنویسید